Duurzaam ontwerpen in de praktijk: hoe studentenonderzoek helpt om échte stappen te zetten
Omexom werkt aan een toekomstbestendige energie-infrastructuur. Dat doen we met technische precisie én een duidelijke ambitie: ontwerpen die niet alleen betrouwbaar, maar ook duurzamer zijn. Binnen de vaste kaders van TenneT zoeken we actief naar wat er wél mogelijk is. Zo ontstond het idee om studentenonderzoek in te zetten als startpunt voor verduurzaming in onze ontwerpen.
Sharon Haas
Engineering Manager
Met dit onderzoek maken we verduurzaming concreet. Het helpt ons het gesprek te openen over wat er wél kan.
Verduurzamen begint met de realiteit begrijpen
Binnen Omexom leeft al langer de wens om ontwerpen structureel te verduurzamen. Sharon Haas, Engineering Manager bij Omexom, legt uit waarom dit onderzoek belangrijk is: “We willen ons werk zo duurzaam mogelijk vormgeven. Natuurlijk zijn we daarbij gebonden aan de randvoorwaarden van onze opdrachtgever, TenneT. Maar dat betekent niet dat we niets kunnen. Juist binnen die kaders zoeken we actief naar wat er wél kan. En dat begint met onderbouwde inzichten. Dáárom investeren we in dit soort onderzoeken.” Om die ambitie concreet te maken, liet Omexom onderzoeken wat er binnen de bestaande kaders al wél mogelijk is.
Het Centraal Dienstgebouw onder de loep
Twee studenten van Hogeschool Windesheim, Tom Kijk in de Vegte en Kai Bouwmeester, onderzochten hoe het Centraal Dienstgebouw (CDG) op hoogspanningsstations duurzamer ontworpen kan worden. Dit vaste onderdeel van elk station huisvest installaties, technische ruimtes en werkplekken voor monteurs.
In de huidige ontwerpen wordt veel gewerkt met beton en staal: stevig en onderhoudsvriendelijk, maar met een hoge milieubelasting. Uit hun analyse van het gebouw in Groningen-Hunze bleek dat vooral beton een grote impact heeft op de milieuprestatie (MPG 2,1). Door de slappe ondergrond was gekozen voor een zware fundering, maar die keuze beïnvloedt de score sterk.
Hun belangrijkste les: in veel ontwerpen wordt uitgegaan van het zwaarste scenario – het zogeheten worst case-denken. Dat biedt zekerheid, maar leidt soms tot onnodig materiaalgebruik. Door te rekenen met realistische uitgangspunten ontstaat meer ontwerpvrijheid en dus ruimte voor duurzamere keuzes.
Wat het onderzoek liet zien
- Analyse van milieubelasting: beton is bepalend voor de MPG-score.
- Rekenen met realistische in plaats van worst case-scenario’s geeft meer ontwerpvrijheid.
- Binnen de veiligheidsnormen blijkt wél ruimte voor duurzamere keuzes.
- Bouwmaterialen als CLT of hergebruikte elementen kunnen al verschil maken.
“Bovendien zien we dat de bouwbranche zich razendsnel ontwikkelt,” vertelt Kai. “Er komen steeds meer duurzame alternatieven beschikbaar die veilig toepasbaar zijn. Dat maakt het extra interessant om te blijven zoeken naar mogelijkheden.”
Van inzicht naar vervolg
Voor de studenten was het een leerzame opdracht. Voor Omexom leverde het waardevolle input op voor gesprekken met TenneT. “Als we het gesprek willen voeren over verduurzaming, dan helpt het enorm als we kunnen laten zien waar de ruimte zit,” zegt Sharon. “Geen meningen, maar onderbouwde voorstellen. Dat verandert het gesprek. Je praat dan niet meer over óf iets kan, maar over hóé het kan.” Na hun afstuderen kozen Tom en Kai er voor bij Omexom in dienst te komen. Hun volgende stap: onderzoek naar het verduurzamen van de velden op hoogspanningsstations. Daarmee krijgt het werk aan het CDG een logisch vervolg in de praktijk.
Verduurzamen binnen kaders: dáár zit onze kracht
Wie denkt dat ontwerpen in de energiesector vooral draait om “voldoen aan eisen”, ziet over het hoofd hoeveel nieuwsgierigheid, vakmanschap en samenwerking daarin schuilgaan. Juist in een wereld vol richtlijnen zoekt Omexom actief naar ruimte. Niet door regels te omzeilen, maar door te begrijpen wáárom ze er zijn – en dan met realistische alternatieven te komen.
Dit onderzoek is de eerste stap naar structureel duurzamer ontwerpen bij Omexom. De inzichten worden straks gekoppeld aan MKI-scores (Milieu Kosten Indicator). Zo kunnen we met TenneT op basis van data in plaats van aannames bespreken waar ruimte is voor verbetering. Zonder concessies aan betrouwbaarheid of veiligheid.
Van kennis delen naar toepassen
De resultaten worden inmiddels gedeeld binnen onze werkgroep Duurzaamheid en meegenomen door engineers en projectleiders in nieuwe ontwerpen. Op die manier groeit de kennis binnen onze teams én kunnen we deze werkwijze breder toepassen in toekomstige projecten.
Die aanpak krijgt nu vervolg. We passen deze manier van denken inmiddels ook toe in onze offertes, waarin we voorstellen om per project te onderzoeken welke duurzame keuzes mogelijk zijn , ook buiten de standaardontwerpen. Als TenneT daarin meegaat, kunnen we samen bepalen hoe we die alternatieven echt gaan toepassen.
Op die manier bouwen we stap voor stap aan duurzamere ontwerpen. Binnen de regels van vandaag, met het oog op de toekomst. Zo maken we de energietransitie waar.
Nieuwsgierig naar onze ontwerpoplossingen?
De vraag naar energie wordt nog steeds elke dag groter en het hoogspanningsnetwerk is toe aan vernieuwing. Vervoersbedrijven, fabrieken en regio’s staan voor de uitdaging om de capaciteit uit te breiden op de bestaande infrastructuur of deze te moderniseren. Het is onze taak om een bijdrage te leveren aan de energietransitie; dit doen we met de bouw van nieuwe installaties, verduurzaming van materialen en intelligente besturingen.